SỨ ĐIỆP CỦA ĐỨC THÁNH CHA
cho Ngày Thế giới Hòa Bình thứ 58 (01/01/2025)Xin tha nợ cho chúng con, xin ban bình an của Ngài cho chúng con
I. Lắng nghe tiếng kêu của nhân loại đang bị đe dọa
1. Vào lúc bình mình của Năm Mới được Cha trên trời ban cho chúng ta, một Năm Thánh theo tinh thần hy vọng, tôi xin gửi những lời chúc hòa bình chân thành nhất đến với mọi người nam nữ, đặc biệt là những người cảm thấy chán nản bởi hoàn cảnh sống của mình, bị lên án bởi những lỗi lầm của mình, bị hủy diệt bởi xét đoán của người khác và không thể nhìn thấy một tia hy vọng nào cho cuộc sống của chính mình. Tôi xin gửi đến tất cả anh chị em niềm hy vọng và bình an, bởi vì đây là Năm Ân Sủng nảy sinh từ Trái Tim của Đấng Cứu Chuộc!
2. Trong năm 2025, Giáo hội Công giáo cử hành Năm Thánh, một sự kiện đổ tràn đầy hy vọng trong các tâm hồn. “Năm Thánh” bắt nguồn từ một truyền thống cổ xưa của người Do Thái, khi tiếng tù và (tiếng Do Thái là yobel) vang lên mỗi bốn mươi chín năm một lần công bố một năm tha thứ và tự do cho toàn thể dân tộc (xem Lv 25,10). Lời tuyên bố long trọng này lẽ ra phải vang vọng cách lý tưởng cho toàn thế giới (xem Lv 25,9), để tái lập sự công bằng của Thiên Chúa trong nhiều lĩnh vực khác nhau của đời sống: trong việc sử dụng đất đai, trong việc sở hữu của cải, trong tương quan với người khác, đặc biệt là với những người nghèo nhất và những người gặp bất hạnh. Tiếng tù và nhắc nhở toàn thể dân tộc, người giàu cũng như người nghèo, rằng không ai đến thế gian để bị áp bức: tất cả chúng ta là anh chị em, con cùng một Cha, được sinh ra để sống tự do theo ý muốn của Chúa (x. Lev 25,17.25.43.46.55).
3. Ngay cả ngày nay, Năm Thánh vẫn là một sự kiện thúc đẩy chúng ta tìm kiếm công lý giải phóng của Thiên Chúa trên thế giới của chúng ta. Thay cho tiếng tù và, vào đầu Năm Ân Sủng này, chúng ta muốn lắng nghe “tiếng kêu cứu tuyệt vọng”[1], giống như tiếng máu của Abel người công chính, vang lên từ nhiều nơi trên trái đất (xem St 4,10), tiếng kêu mà Thiên Chúa không bao giờ ngừng lắng nghe. Về phần chúng ta, chúng ta cảm thấy được mời gọi lên tiếng về nhiều tình huống bóc lột đất đai và đàn áp người khác[2]. Những bất công này đôi khi mang dáng dấp của những điều mà Thánh Gioan Phaolô II định nghĩa là “các cơ cấu tội lỗi”[3], bởi vì chúng không chỉ do sự gian ác của một số người gây ra, mà có thể nói là đã được củng cố và được hỗ trợ bởi sự đồng lõa rộng rãi.
4. Mỗi người chúng ta phải cảm thấy một cách nào đó trách nhiệm đối với sự tàn phá mà ngôi nhà chung của chúng ta phải gánh chịu, bắt đầu từ những hành động, dù chỉ gián tiếp, thúc đẩy những xung đột đang gây đau khổ cho nhân loại. Do đó, những thách thức mang tính hệ thống, riêng biệt nhưng có mối liên hệ với nhau, được tạo ra và cùng nhau gây đau khổ cho hành tinh của chúng ta[4]. Đặc biệt, tôi nghĩ đến mọi loại bất bình đẳng, đến cách đối xử vô nhân đạo đối với người di cư, đến sự suy thoái môi trường, đến sự nhầm lẫn cố ý được tạo ra bởi thông tin sai lệch, đến việc từ chối bất kỳ hình thức đối thoại nào và đến nguồn lực to lớn được dành cho ngành công nghiệp chiến tranh. Tất cả chúng đều là những yếu tố đe dọa cụ thể đến sự tồn tại của toàn nhân loại. Vì vậy, vào đầu năm nay, chúng ta mong muốn lắng nghe tiếng kêu này của nhân loại để tất cả chúng ta cảm thấy được mời gọi, cùng nhau và cách cá nhân, phá vỡ xiềng xích bất công để công bố công bình của Thiên Chúa. Một vài hành động từ thiện thôi thì không đủ. Ngược lại, cần có những thay đổi về văn hóa và cấu trúc để có được sự thay đổi lâu dài[5].
II. Một sự thay đổi về văn hóa: tất cả chúng ta đều là những người mắc nợ
5. Việc cử hành Năm Thánh mời gọi chúng ta thực hiện nhiều thay đổi khác nhau để giải quyết tình trạng bất công và bất bình đẳng hiện nay, đồng thời nhắc nhở chúng ta rằng của cải trên trái đất không chỉ dành cho một số người có đặc quyền, nhưng dành cho tất cả mọi người[6]. Có thể hữu ích cho chúng ta khi nhớ lại những lời Thánh Basiliô thành Xêdarê đã viết: “Nhưng hãy cho tôi biết, những thứ gì là của bạn? Bạn lấy chúng từ đâu để biến chúng thành một phần cuộc sống của bạn? […] Không phải bạn hoàn toàn trần trụi khi ra khỏi bụng mẹ sao? Bạn sẽ không trở lại lòng đất trần trụi sao? Những gì bạn có hiện nay đến từ đâu? Nếu bạn nói rằng nó đến từ sự ngẫu nhiên, bạn sẽ phủ nhận Thiên Chúa, không nhìn nhận Đấng Tạo Hóa và bạn sẽ không biết ơn Đấng ban tặng”[7]. Khi lòng biết ơn không còn, chúng ta không nhận ra những hồng ân của Thiên Chúa nữa. Trong lòng thương xót vô biên của Người, Chúa không bỏ rơi những người phạm tội chống lại Người: trái lại, Người tái xác nhận món quà sự sống bằng ơn tha thứ mang lại ơn cứu độ, được ban cho tất cả mọi người qua Chúa Giêsu Kitô. Vì vậy, khi dạy chúng ta kinh Lạy Cha, Chúa Giêsu mời gọi chúng ta cầu nguyện: “Xin tha nợ chúng con” (Mt 6,12).
6. Khi chúng ta phớt lờ tương quan của mình với Chúa Cha, chúng ta bắt đầu nuôi dưỡng ý nghĩ rằng tương quan với người khác có thể được chi phối bởi logic bóc lột, trong đó kẻ mạnh hơn cho rằng mình có quyền bắt nạt kẻ yếu hơn[8]. Giống như giới thượng lưu thời Chúa Giêsu, những kẻ lợi dụng nỗi đau khổ của những người nghèo nhất, ngày nay cũng vậy, trong ngôi làng toàn cầu được kết nối với nhau[9], nếu không được thúc đẩy bởi tinh thần liên đới và phụ thuộc lẫn nhau, hệ thống quốc tế sẽ tạo ra những bất công, làm trầm trọng thêm nạn tham nhũng, những thứ khiến các nước nghèo mắc bẫy. Não trạng bóc lột con nợ cũng mô tả cách tổng hợp cuộc “khủng hoảng nợ” hiện nay đang đè nặng một số quốc gia, đặc biệt là các nước miền Nam bán cầu.
7. Tôi không mệt mỏi nhắc lại rằng nợ nước ngoài đã trở thành một công cụ kiểm soát, qua đó một số chính phủ và tổ chức tài chính tư nhân ở các nước giàu nhất không ngần ngại khai thác bừa bãi nguồn nhân lực và tài nguyên thiên nhiên của các nước nghèo nhất, nhằm đáp ứng các nhu cầu thị trường của họ[10]. Thêm vào thực tế đó là nhiều dân tộc, vốn đã chịu gánh nặng nợ quốc tế, lại bị buộc phải mang gánh nặng nợ sinh thái của các nước phát triển hơn[11]. Nợ sinh thái và nợ nước ngoài là hai mặt của cùng một đồng tiền, của não trạng bóc lột này, mà đỉnh điểm là cuộc khủng hoảng nợ[12]. Theo tinh thần của Năm Thánh này, tôi mời gọi cộng đồng quốc tế thực hiện các hành động để xóa nợ nước ngoài, thừa nhận sự tồn tại của món nợ sinh thái giữa miền Bắc và miền Nam thế giới. Đây là lời kêu gọi liên đới, nhưng trên hết là lời kêu gọi công bằng[13].
8. Sự thay đổi về văn hóa và cơ cấu để vượt qua cuộc khủng hoảng này sẽ diễn ra khi cuối cùng chúng ta nhận ra mình là con của Chúa Cha và chúng ta thú nhận rằng tất cả chúng ta đều là những kẻ mắc nợ Người, nhưng chúng ta cũng cần nhau, theo tinh thần trách nhiệm chung và đa dạng. Chúng ta sẽ có thể khám phá “một lần cho mãi mãi rằng chúng ta cần nhau và chúng ta mắc nợ nhau”[14].
III. Hành trình hy vọng: ba đề xuất
9. Nếu chúng ta để cho mình được đánh động bởi những thay đổi cần thiết này, Năm Thánh Ân Sủng sẽ có thể giúp mỗi người chúng ta trở lại hành trình hy vọng. Niềm hy vọng nảy sinh từ cảm nghiệm về lòng thương xót vô biên của Thiên Chúa[15].
Thiên Chúa không mắc nợ ai, tuy nhiên Người vẫn tiếp tục ban ân sủng và lòng thương xót vô tận cho mọi người. Như Giáo phụ Isaac thành Ninivê, một Giáo phụ của Giáo hội Đông phương sống vào thế kỷ thứ bảy, đã viết: “Lạy Chúa, tình yêu của Ngài lớn hơn những tội lỗi của con. Sóng biển chẳng là gì so với vô số tội lỗi của con, nhưng khi được đặt lên bàn cân và được cân bằng tình yêu của Ngài, chúng tan biến như không có gì”[16]. Thiên Chúa không tính toán sự ác mà con người đã phạm, nhưng “giàu lòng thương xót và rất mực yêu thương chúng ta” (Ep 2,4). Đồng thời, Người lắng nghe tiếng kêu của người nghèo và trái đất. Chúng ta nên dừng lại một chút vào đầu năm nay để suy ngẫm về ân sủng mà qua đó Chúa tha thứ tội lỗi và mọi món nợ của chúng ta, để tâm hồn chúng ta được tràn ngập hy vọng và bình an.
10. Khi dạy chúng ta cầu nguyện bằng “Kinh Lạy Cha”, Chúa Giêsu bắt đầu bằng cách xin Chúa Cha tha thứ tội lỗi của chúng ta, nhưng ngay lập tức chuyển sang những lời đầy thách đố: “như chúng con cũng tha thứ cho những kẻ xúc phạm chúng con”. (xem Mt 6,12). Thực ra, để tha nợ cho người khác và trao cho họ niềm hy vọng, cuộc sống của chúng ta cần phải tràn đầy niềm hy vọng đến từ lòng thương xót của Thiên Chúa. Niềm hy vọng tràn đầy cách quảng đại, không tính toán, giúp đỡ mà không quan tâm người nợ có trả lại được không, không quan tâm đến lợi ích riêng của mình, nhưng chỉ có một mục tiêu duy nhất: nâng dậy những người đã vấp ngã, chữa lành những trái tim tan vỡ, giải phóng khỏi mọi hình thức nô lệ.
11. Do đó, vào đầu Năm Ân Sủng này, tôi muốn đề xuất ba hành động có thể khôi phục phẩm giá cho cuộc sống của toàn thể các dân tộc và đưa họ trở lại hành trình hy vọng, để vượt qua cuộc khủng hoảng nợ nần và mọi người có thể một lần nữa nhận ra mình là những người mắc nợ được tha thứ nợ nần.
Trước hết, tôi xin lặp lại lời kêu gọi Thánh Gioan Phaolô II đưa ra nhân dịp Năm Thánh 2000, để xem xét việc “giảm thiểu cách đáng kể, nếu không muốn nói là xóa bỏ hoàn toàn, khoản nợ quốc tế đang đè nặng lên vận mệnh” của nhiều Dân tộc”[17]. Bằng cách thừa nhận món nợ sinh thái, các quốc gia giàu nhất cảm thấy được kêu gọi làm mọi cách để xóa nợ cho những quốc gia không có khả năng trả lại những gì họ nợ. Tất nhiên, để điều này không chỉ đơn thuần là một hành động từ thiện đơn lẻ, có nguy cơ lại gây ra một vòng luẩn quẩn của tài chính và nợ nần, cần đồng thời phải phát triển một cơ cấu tài chính mới, hướng tới việc tạo ra Hiến chương tài chính toàn cầu dựa trên sự liên đới và hòa hợp giữa các dân tộc.
Hơn nữa, tôi yêu cầu một sự dấn thân chắc chắn nhằm thúc đẩy việc tôn trọng phẩm giá sự sống con người, từ lúc thụ thai cho đến cái chết tự nhiên, để mỗi người có thể yêu sự sống của mình và nhìn về tương lai với niềm hy vọng, và mong muốn sự phát triển và hạnh phúc cho bản thân và con cái mình. Trên thực tế, nếu không có hy vọng vào cuộc sống, thật khó cho những người trẻ mong muốn tạo ra những sự sống mới trên thế giới. Đặc biệt ở đây, một lần nữa tôi muốn đề nghị một cử chỉ cụ thể có thể giúp cổ võ nền văn hóa sự sống. Tôi đang đề cập đến việc xóa bỏ hình phạt tử hình ở tất cả các Quốc gia. Trên thực tế, hình phạt này, ngoài việc làm tổn hại đến tính bất khả xâm phạm của sự sống, còn tiêu diệt mọi hy vọng tha thứ và đổi mới của con người[18].
Theo gương Thánh Phaolô VI và Đức Biển Đức XVI[19], tôi không ngần ngại đưa ra một lời kêu gọi khác, vì các thế hệ tương lai. Trong thời điểm được đánh dấu bởi chiến tranh này: chúng ta hãy sử dụng ít nhất một tỷ lệ cố định trong số tiền được sử dụng cho vũ khí để thành lập một quỹ thế giới giải quyết dứt điểm nạn đói và tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động giáo dục ở các nước nghèo nhất nhằm thúc đẩy phát triển bền vững, chống biến đổi khí hậu[20]. Chúng ta nên cố gắng loại bỏ bất kỳ lý do nào có thể khiến người trẻ tưởng tượng rằng tương lai của họ là vô vọng hoặc bị thống trị bởi cơn khát trả thù cho máu của những người thân yêu của họ. Tương lai là một món quà giúp chúng ta vượt qua những lỗi lầm của quá khứ, để xây dựng những con đường hòa bình mới.
IV. Mục tiêu hòa bình
12. Những ai thực hiện những đề xuất này và bắt đầu hành trình hy vọng sẽ có thể thấy mục tiêu hòa bình được chờ đợi từ lâu đang đến gần hơn bao giờ hết. Tác giả Thánh Vịnh hứa với chúng ta rằng “tín nghĩa ân tình sẽ hội ngộ, hòa bình công lý sẽ giao duyên” (Tv 85,11). Khi tôi từ bỏ việc dùng nợ nần như thứ vũ khí để điều khiển người khác và khôi phục lại con đường hy vọng cho một người anh chị em, tôi góp phần vào việc tái lập công lý của Thiên Chúa trên trái đất này và tôi cùng với người đó lên đường hướng tới mục tiêu hòa bình. Như Thánh Gioan XXIII đã nói, hòa bình thực sự sẽ chỉ có thể được sinh ra từ một trái tim “được giải trừ” khỏi lo lắng và sợ hãi chiến tranh[21].
13. Chớ gì năm 2025 là một năm trong đó hòa bình phát triển! Đó là nền hòa bình thực sự và lâu dài vượt trên sự tranh cãi về các chi tiết của các thỏa thuận hay ở bàn đàm phán của con người[22]. Chớ gì chúng ta tìm kiếm hòa bình đích thực, được Thiên Chúa ban cho những tâm hồn không vũ trang: một tâm hồn không khăng khăng tính toán cái gì là của tôi và cái gì là của bạn; một tâm hồn biến tính ích kỷ thành việc sẵn sàng đi đến với người khác; một tâm hồn không ngần ngại thừa nhận mình mắc nợ Thiên Chúa và vì vậy sẵn sàng tha thứ những món nợ đang đè nặng người khác; một tâm hồn vượt qua sự chán nản về tương lai bằng niềm hy vọng rằng mỗi người là nguồn lực để xây dựng một thế giới tốt hơn.
14. Giải trừ vũ khí cho tâm hồn là một công việc của tất cả mọi người, từ người đứng đầu đến người rốt cùng, từ người nhỏ đến người lớn, từ người giàu đến người nghèo. Đôi khi, một điều gì đó đơn giản như “một nụ cười, một cử chỉ tình bạn, một cái nhìn huynh đệ, một sự lắng nghe chân thành, một sự phục vụ nhưng không” là đủ[23]. Với những cử chỉ lớn-nhỏ này, chúng ta đang tiến gần đến mục tiêu hòa bình và chúng ta sẽ đến đó nhanh hơn nếu, trên hành trình cùng với những người anh chị em, chúng ta tái khám phá rằng chúng ta đã thay đổi so với lúc chúng ta bắt đầu. Thực ra, hòa bình không chỉ đến khi chiến tranh kết thúc, mà còn khi bắt đầu một thế giới mới, một thế giới trong đó chúng ta khám phá ra mình đa dạng, hiệp nhất hơn và có nhiều anh em hơn chúng ta từng tưởng tượng.
15. Lạy Chúa, xin ban cho chúng con bình an của Ngài! Đây là lời cầu nguyện mà tôi dâng lên Thiên Chúa khi tôi gửi những lời chúc tốt đẹp nhất trong Năm Mới tới các Nguyên thủ quốc gia và Chính phủ, tới các vị đứng đầu các Tổ chức Quốc tế, tới các vị Lãnh đạo của các tôn giáo khác nhau, tới mọi người thiện chí.
Lạy Chúa, xin tha nợ chúng con,
như chúng con tha thứ cho những kẻ mắc nợ chúng con,
và trong vòng tròn tha thứ này, xin ban cho chúng con bình an của Ngài,
bình an mà chỉ Ngài mới có thể ban
cho những người để tâm hồn của họ được giải trừ vũ khí,
cho những ai có hy vọng muốn tha nợ cho anh chị em mình,
cho những người không sợ hãi thú nhận rằng họ mắc nợ Ngài,
cho những người không bịt tai trước tiếng kêu của những người nghèo nhất.
Vatican, ngày 8 tháng 12 năm 2024
Phanxicô[1] Spes non confundit. Sắc chỉ công bố Năm Thánh Thường kỳ Năm 2025 (09/05/2024), 8.
[2] X. Thánh Gioan Phaolô II, Tông thư Tertio millennio adveniente (10/11/1994), 51.
[3] Thông điệp Sollicitudo rei socialis (30/12/1987), 36.
[4] X. Diễn văn nói với các tham dự viên Cuộc Gặp gỡ được tổ chức bởi Hàn lâm viện Tòa Thánh về các Khoa học và các Khoa học Xã hội, 16/05/2024.
[5] X. Tông huấn Laudate Deum (04/10/2023), 70.
[6] X. Spes non confundit. Sắc chỉ công bố Năm Thánh Thường kỳ Năm 2025 (09/05/2024), 16.
[7] Homilia de avaritia, 7: PG 31, 275.
[8] X. Thông điệp Laudato si’ (24/05/2015), 123.
[9] X. Giáo lý, 02/09/2020: L’Osservatore Romano, 03/09/2020, 8.
[10] X. Diễn văn nói với các tham dự viên Cuộc Gặp gỡ “Khủng hoảng Nợ ở Nam bán cầu!”, 05/06/2024.
[11] X. Diễn văn tại Hội nghị các Quốc gia tham gia Công ước khung của Liên Hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP 28), 02/12/2023.
[12] X. Diễn văn nói với các tham dự viên Cuộc Gặp gỡ “Khủng hoảng Nợ ở Nam bán cầu!”, 05/06/2024.
[13] X. Spes non confundit. Sắc chỉ công bố Năm Thánh Thường kỳ Năm 2025 (09/05/2024), 16.
[14] Thông điệp Fratelli tutti (03/10/2020), 35.
[15] X. Spes non confundit. Sắc chỉ công bố Năm Thánh Thường kỳ Năm 2025 (09/05/2024), 23.
[16] Diễn văn X (Tuyển tập III), Lời cầu nguyện người sống cô tịnh yêu thích, 100-101: CSCO 638, 115. Thánh Augustinô thậm chí còn đi xa hơn khi khẳng định rằng Thiên Chúa không bao giờ ngừng là con nợ của con người: “Bời vì ‘lòng thương xót của Ngài là mãi mãi’ nên Ngài tự hạ mình bằng những lời hứa của Ngài trở thành con nợ của những người mà Ngài tha hết nợ” (xem Confessiones, 5,9,17: PL 32, 714).
[17] Tông thư Tertio millennio adveniente (10/11/1994), 51.
[18] X. Spes non confundit. Sắc chỉ công bố Năm Thánh Thường kỳ Năm 2025 (09/05/2024), 10.
[19] X. Thánh Phaolô VI, Tông thư Populorum progressio (26/03/1967), 51; Biển Đức XVI, Diễn văn trước Ngoại giao đoàn cạnh Tòa Thánh 09/01/2006; Id., Tông thư hậu Thượng Hội đồng Sacramentum caritatis (22/02/2007), 90.
[20] X. Thông điệp Fratelli tutti (03/10/2020), 262; Diễn văn trước Ngoại giao đoàn cạnh Tòa Thánh, 08/01/2024; Diễn văn trước các Quốc gia tham gia Công ước khung của Liên Hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP 28), 02/12/2023.
[21] X. Tông thư Pacem in terris (11/04/1963), 61.
[22] X. Giờ cầu nguyện nhân kỷ niệm 10 năm “Lời kêu gọi hòa bình ở Thánh Địa”, 07/06/2024.
[23] X. Spes non confundit. Sắc chỉ công bố Năm Thánh Thường kỳ Năm 2025 (09/05/2024), 18.Vatican news
